Ý nghĩa hai chữ "tu hành"

Hỏi: Ý nghĩa của chữ ‘tu hành’ là gì?

Đáp: "Tu" là sửa đổi ba nghiệp: thân, miệng và ý cho tốt hơn. Trong đó, quan trọng nhất là tu sửa cái miệng. Lúc trước muốn gì thì cứ nói và làm mà không sợ nhân quả cũng không biết chỉnh sửa thành tốt. Bây giờ đã biết đạo, mỗi khi muốn nói hoặc làm một việc gì, cũng đều phải suy xét cẩn thận liệu việc đó có lợi cho mình và ích cho người tiến tới mục đích giác ngộ hay không rồi mới nói hoặc làm.

Bên cạnh đó, việc tu tập về ý niệm cũng không kém phần quan trọng. Trong một ngày đêm có vô số ý niệm trồi lên lặn xuống, nhưng hầu hết đều trái ngược với đạo lý và luôn chạy theo Ngũ dục, Lục trần. Bây giờ, tu hành là chỉnh sửa những ý niệm đó cho hợp với đạo lý bằng cách học tập và ứng dụng những phương pháp quán xét về lẽ thật của thân và tâm. Ngoài ra, thực hành phương pháp niệm Phật theo hơi thở: “Hít vào A-di; Thở ra Đà-Phật”, tĩnh tọa để thu nhiếp những ý niệm loạn động lăng xăng đó về một chỗ, giúp cho trí tuệ soi chiếu lẽ thật, chấm dứt mọi mê lầm.

Sự thực hành sửa đổi ba nghiệp như vậy chính là tu. Tu hành không có nghĩa đơn giản chỉ là đi đến chùa thắp nhang, cúng dường, tụng kinh... là đủ, bởi vì những việc đó chỉ mới là sự tu ở trên hình thức bên ngoài. Tu hành thật sự cần phải tu nơi tâm ý, chỉnh sửa ba nghiệp cho tốt đẹp. Người biết tu khác với mọi người là thay vì ngày đêm chỉ biết chạy theo tiền tài, sắc đẹp, danh lợi, địa vị, ăn uống, ngủ nghỉ và bao thứ cám dỗ của các vật chất khác, thì an phận sống với tinh thần ‘ít muốn biết đủ’ để dành nhiều thời gian tu luyện tâm trí, nhận ra cái tâm sáng suốt vô sinh ở ngay nơi mình. Đó gọi là khác về mặt vật chất ở bên ngoài. Ngoài ra, tu hành còn phải khác về mặt hàng phục những tâm niệm sinh tử ở bên trong tâm của mình như: tham, sân, si hay bảy thứ tình cảm mừng, giận, thương, sợ, yêu, ghét và muốn, gọi là Thất tình luôn khuấy rối ở bên trong. Thu nhiếp, tiết chế và hàng phục những tâm ý loạn động đó, chuyển ác thành thiện, chuyển mộng thành chơn, chuyển mê thành ngộ trong từng phút từng giây trong cuộc sống hằng ngày cho nhân cách, đạo đức được nâng cao đến chỗ trọn vẹn, mới là sự tu hành thiết thực và có hiệu quả.

Thích Minh Thành