Crypto Là Gì? Hướng Dẫn Từ A-Z Về Crypto

Bạn đã từng nghe về Bitcoin, Ethereum hay Dogecoin? Bạn tò mò về thế giới crypto đầy bí ẩn và tiềm năng? Hãy cùng ONUS khám phá toàn diện từ A đến Z về Crypto, giải mã những khái niệm cơ bản và tiềm năng đầu tư trong lĩnh vực này nhé!

1. Crypto là gì?

Crypto (cryptocurrency, tiền mã hóa) là một dạng tiền kỹ thuật số không bị chính phủ hay ngân hàng trung ương quản lý. Mọi giao dịch crypto đều được ghi lại trên blockchain - một sổ cái công khai minh bạch.

Với crypto, bạn có thể gửi và nhận tiền mà không cần lo lắng về việc ai đó theo dõi hoặc can thiệp vào giao dịch của mình. Đây cũng là lý do tại sao Bitcoin, loại tiền ảo “tiên phong” ra đời năm 2009 bởi Satoshi Nakamoto, lại nhanh chóng trở nên phổ biến. Kể từ đó, hàng ngàn loại tiền mã hóa khác đã xuất hiện, mỗi loại với những tính năng và mục đích riêng biệt, đem lại cho thế giới tài chính một diện mạo hoàn toàn mới.

Có thể bạn quan tâm: Lộ trình học đầu tư Crypto (phần 1)

2. Đặc Điểm Nổi Bật Của Crypto Là Gì?

Vậy những đặc trưng chính tạo nên sự nổi bật của crypto là gì? Mời bạn cùng ONUS khám phá ngay 5 đặc điểm sau đây:

2.1. Tính phi tập trung

Khác với tiền truyền thống, crypto không được kiểm soát bởi bất kỳ cơ quan trung ương hay chính phủ nào. Thay vào đó, các giao dịch crypto được xác minh và ghi chép trên một hệ thống sổ cái phân tán, gọi là blockchain. Điều này giúp crypto trở nên tự chủ và giảm nguy cơ can thiệp từ bên ngoài.

2.2. Tính số hóa

Crypto không tồn tại dưới hình thức vật lý như tiền giấy hay tiền xu. Nó là một dạng tiền số chỉ tồn tại trên không gian internet. Người dùng không thể sở hữu Crypto như cách sử dụng tiền pháp định thông thường, mà thay vào đó, các tài sản này được giao dịch và lưu trữ hoàn toàn trên Blockchain.

2.3. Tính ngang hàng, không phụ thuộc

Nhà đầu tư có thể giao dịch crypto trực tiếp với nhau qua internet, mà không cần phụ thuộc vào bên thứ ba như ngân hàng hay các tổ chức tài chính. Điều này giúp xử lý thông tin nhanh chóng và giảm bớt phí giao dịch, đồng thời tăng cường quyền lực và quyền kiểm soát cho người dùng.

2.4. Tính ẩn danh

Khi thực hiện giao dịch trên nền tảng Blockchain, người dùng không cần phải cung cấp thông tin cá nhân. Tính ẩn danh này, một mặt giúp bảo vệ sự riêng tư của người dùng, nhưng mặt khác cũng khiến việc xác định danh tính của những người tham gia giao dịch trở nên khó khăn.

2.5. Tính toàn cầu

Crypto không bị kiểm soát bởi bất kỳ quốc gia nào và có thể được giao dịch trên toàn cầu, có thể được giao dịch mọi nơi trên thế giới miễn là có kết nối internet. Điều này không chỉ mở rộng khả năng tiếp cận tài chính mà còn giúp tiền tệ này trở nên lý tưởng cho các giao dịch quốc tế.

Để hiểu rõ hơn về các đặc trưng và ưu điểm của crypto qua những ví dụ thực tiễn, bạn đừng bỏ lỡ phần 4 nhé!

3. Phân Loại Crypto

3.1. Bitcoin, Altcoin, Shitcoin, Memecoin

Bitcoin (BTC):

​​Bitcoin (BTC) là loại tiền mã hóa đầu tiên và được coi là quý giá nhất, với sự ra đời của nó vào năm 2009 bởi một cá nhân hoặc nhóm người dưới biệt danh Satoshi Nakamoto.

Được xây dựng trên cơ sở công nghệ blockchain, Bitcoin sử dụng một cơ chế đồng thuận được gọi là Proof of Work (PoW). Trong cơ chế này, các thợ đào, hay còn gọi là miner, tham gia vào quá trình xác thực giao dịch và đóng góp vào việc duy trì mạng lưới bằng cách giải các bài toán phức tạp. Thành công trong việc này không chỉ giúp họ xác nhận giao dịch mà còn giúp họ nhận được phần thưởng dưới dạng Bitcoin mới.

• Một đặc điểm quan trọng của Bitcoin là nguồn cung hạn chế của nó, với tổng số lượng không vượt quá 21 triệu coin. Sự hạn chế này giúp tạo ra tính khan hiếm, từ đó có khả năng tăng giá trị của Bitcoin theo thời gian.

Altcoin:

Ngoại trừ Bitcoin thì tất cả các đồng tiền mã hóa khác được gọi là Altcoin. Từ “Altcoin” được hình thành từ sự kết hợp của hai từ “alternative” và “coin”, chỉ ra rằng chúng là các lựa chọn thay thế cho Bitcoin. Altcoins thường được phát triển để cung cấp các tính năng hoặc mục đích sử dụng khác biệt so với Bitcoin.

• Ví dụ, Ether (ETH) là tiền mã hóa của nền tảng Ethereum, không chỉ là một đơn vị tiền tệ mà còn là nhiên liệu cho các hợp đồng thông minh và ứng dụng phi tập trung trên nền tảng Ethereum. Litecoin (LTC), một altcoin khác, được thiết kế để có thời gian xác nhận giao dịch nhanh hơn và hiệu quả hơn so với Bitcoin.

Sự đa dạng của các altcoin trên thị trường hiện nay cho phép người dùng có nhiều lựa chọn hơn, từ các đồng tiền tập trung vào quyền riêng tư, tài chính phi tập trung (DeFi), đến các đồng tiền được hỗ trợ bởi tài sản thực tế.

Shitcoin và Memecoin:

• Shitcoin là những đồng tiền mã hóa không có tiềm năng tăng trưởng rõ ràng hoặc không được hỗ trợ bởi một dự án cụ thể có giá trị thực tế. Chúng thường có đặc điểm như thiếu sự đổi mới, không có kế hoạch phát triển dài hạn, hoặc được tạo ra chỉ với mục đích làm giàu cho nhà phát hành.
• Memecoin phát triển dựa trên các meme internet hoặc các xu hướng văn hóa đại chúng. Chúng không đổi mới nhưng lại thu hút sự chú ý do tính hài hước hoặc sự nổi tiếng trong cộng đồng online. Dogecoin và Shiba Inu là hai ví dụ nổi tiếng của memecoin. Tuy memecoin có thể gây được sự quan tâm trong ngắn hạn và có các đợt tăng giá đột biến, nhưng chúng thường không có cơ sở vững chắc về mặt kỹ thuật hoặc dự án phát triển dài hạn.

3.2. Coin và Token

Coin:

Là đồng tiền mã hóa tồn tại trên blockchain của chính nó. Bitcoin, Ether và Litecoin là ví dụ về các coin, mỗi loại đều hoạt động trên blockchain riêng biệt. Coins không có đồng tiền vật lý, mà tồn tại dưới dạng dữ liệu trên blockchain​​.

Token:

Khác với coins, token được tạo ra trên blockchain đã có sẵn thông qua các hợp đồng thông minh. Một ví dụ điển hình là token ERC-20 trên nền tảng Ethereum. Ngoài Ethereum, các blockchain khác như NEO và Tron cũng có thể tạo ra các token tương tự. Token không có blockchain riêng mà hoạt động trên blockchain của coin khác​​.

4. Ưu Điểm Của Crypto Là Gì?

Từ những đặc trưng nói trên, lợi thế của tiền mã hóa so với tiền truyền thống là gì? Cùng ONUS tìm hiểu ngay 3 điểm sau đây, cùng với những ví dụ minh họa cụ thể:

4.1. Tính phân quyền

Tính phân quyền là một trong những ưu điểm lớn nhất của crypto. Khác với tiền truyền thống, được kiểm soát bởi các ngân hàng và chính phủ, crypto được quản lý bởi một mạng lưới máy tính toàn cầu. Điều này giúp tăng cường quyền lực cho người dùng và giảm sự phụ thuộc vào các tổ chức tài chính.

Bạn đang sống ở một quốc gia có nền kinh tế bất ổn. Với tiền truyền thống, bạn có thể mất khả năng kiểm soát tài sản của mình nếu chính phủ kiểm soát tiền tệ hoặc ngân hàng bị phá sản. Với crypto, bạn có thể lưu trữ tài sản của mình trên một ví tiền mã hóa mà không cần phụ thuộc vào bất kỳ tổ chức nào.

4.2. An ninh và sự riêng tư

Như đã phân tích phía trên, giao dịch crypto được mã hóa và ghi chép trên blockchain, giúp ngăn chặn gian lận và tấn công từ bên ngoài. Ngoài ra, tính ẩn danh trong giao dịch crypto cũng giúp bảo vệ thông tin cá nhân của bạn, tránh bị lộ cho các bên thứ ba.

Bạn muốn mua một món đồ trực tuyến nhưng bạn lo lắng về việc thông tin thanh toán của mình bị lộ cho các bên thứ ba. Với tiền mã hóa, bạn có thể thực hiện giao dịch mà không cần cung cấp bất kỳ thông tin cá nhân nào. Điều này giúp bảo vệ thông tin cá nhân của bạn khỏi bị đánh cắp hoặc sử dụng trái phép.

4.3. Giao dịch nhanh và chi phí thấp

Giao dịch crypto có thể được thực hiện nhanh chóng và với chi phí thấp hơn đáng kể so với giao dịch bằng tiền mặt hay thẻ tín dụng. Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian và tiền bạc, đặc biệt là trong các giao dịch quốc tế.

Một doanh nghiệp ở Mỹ muốn mua hàng từ một nhà cung cấp ở Nhật Bản. Thay vì sử dụng các hình thức chuyển tiền truyền thống qua ngân hàng, họ quyết định sử dụng Bitcoin. Giao dịch được thực hiện gần như ngay lập tức và với chi phí thấp hơn nhiều so với phí giao dịch ngân hàng thông thường, đặc biệt là khi chuyển tiền qua biên giới.

5. Hạn Chế Của Crypto Là Gì?

Mặc dù mang lại nhiều tiềm năng, nhưng tiền mã hóa cũng đối mặt với một số thách thức đáng kể:

5.1. Tính biến động cao

Thị trường crypto nổi tiếng với sự biến động mạnh. Giá crypto có thể thay đổi rất nhanh chóng, thậm chí chỉ trong vòng vài giờ. Điều này tạo ra môi trường đầu tư rất rủi ro, đặc biệt đối với những nhà đầu tư mới, chưa có nhiều kinh nghiệm. Giá trị của các đồng tiền mã hóa có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, từ tin tức thị trường, sự thay đổi trong chính sách quản lý, đến các yếu tố tâm lý của nhà đầu tư.

Một trong những ví dụ điển hình nhất về biến động giá tiền mã hóa là sự kiện sụt giảm mạnh của Bitcoin vào năm 2018. Sau khi đạt đỉnh lịch sử vào cuối năm 2017, giá Bitcoin đã giảm khoảng 80% chỉ trong vòng một năm. Sự sụt giảm này không chỉ ảnh hưởng đến Bitcoin mà còn lan rộng ra toàn bộ thị trường crypto, khiến nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới tham gia, chịu tổn thất lớn.

Mặt khác, thị trường Crypto sẽ đón chờ những tín hiệu khả quan của khi bitcoin ETF có thể được duyệt bởi SEC vào đầu năm 2024. Điều này sẽ giúp Bitcoin tiếp cận được với nhiều nhà đầu tư truyền thống hơn, từ đó thúc đẩy nhu cầu mua bán và giá trị của Bitcoin sẽ tăng lên.

5.2. Tình trạng pháp lý chưa rõ ràng

Tình trạng pháp lý của crypto vẫn còn nhiều tranh cãi và thay đổi tùy thuộc vào từng quốc gia. Trong một số quốc gia, crypto đã được chấp nhận và điều chỉnh thông qua các quy định rõ ràng, trong khi ở các quốc gia khác, nó vẫn còn nằm trong khu vực mờ ám về mặt pháp lý hoặc thậm chí bị cấm hoàn toàn. Sự không chắc chắn về mặt pháp lý này gây khó khăn cho cả người dùng và các nhà đầu tư, khiến họ phải đối mặt với rủi ro pháp lý khi tham gia vào thị trường này.

Tại Việt Nam, những năm gần đây chính phủ đã thể hiện thái độ thận trọng đối với crypto và các loại tiền mã hóa. Mặc dù không có lệnh cấm trực tiếp đối với việc sở hữu hoặc giao dịch crypto, nhưng chính phủ khẳng định rằng Bitcoin và các loại tiền mã hóa khác không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp trong nước. Nghĩa là, bạn có thể mua bán và đầu tư vào crypto, nhưng bạn sẽ không thể sử dụng chúng như một phương tiện thanh toán chính thức cho hàng hóa và dịch vụ.

5.3. Rủi ro bảo mật

Dù crypto được thiết kế với tính bảo mật cao, nhưng vẫn tồn tại nguy cơ bị hack và lừa đảo. Các sự cố bảo mật như việc hack sàn giao dịch, lỗ hổng bảo mật trong các ví điện tử, hoặc các chiến dịch lừa đảo phức tạp đã khiến nhiều người dùng mất mát lớn. Ngoài ra, do tính chất ẩn danh và khó kiểm soát, crypto cũng có thể trở thành công cụ cho các hoạt động phi pháp như rửa tiền hoặc tài trợ khủng bố.

Để hạn chế những rủi ro trên, các nhà đầu tư cần chọn cho mình sàn giao dịch uy tín để bắt đầu chiến lược đầu tư của riêng mình

6. Kiến Thức Cơ Bản Về Đầu Tư Crypto

Các loại sàn đầu tư crypto hiện nay

Các loại sàn đầu tư crypto có thể được phân loại dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau như tính phi tập trung, cơ chế giao dịch, loại tiền hỗ trợ, và tính năng bổ sung. Dưới đây là một số loại sàn phổ biến:

1. Sàn giao dịch tập trung (CEX - Centralized Exchange)

Đây là loại sàn phổ biến nhất, nơi các giao dịch được quản lý bởi một công ty hoặc tổ chức cụ thể. Các sàn này thường có tính thanh khoản cao, giao diện người dùng thân thiện và hỗ trợ nhiều cặp giao dịch.

• Ưu điểm: Thanh khoản cao, giao diện dễ sử dụng, hỗ trợ khách hàng tốt.
• Hạn chế: Người dùng phải tin tưởng vào bên thứ ba, có nguy cơ bị hack hoặc sập sàn.

1. Sàn giao dịch phi tập trung (DEX - Decentralized Exchange)

Sàn giao dịch phi tập trung không có bên thứ ba quản lý, các giao dịch được thực hiện trực tiếp giữa người dùng thông qua các hợp đồng thông minh.

• Ưu điểm: Bảo mật cao hơn, quyền kiểm soát tài sản của người dùng.
• Hạn chế: Tốc độ giao dịch có thể chậm hơn, ít tính năng hỗ trợ người dùng, thanh khoản thấp hơn so với CEX.

1. Sàn giao dịch phái sinh (Derivatives Exchange)

Các sàn này cung cấp các sản phẩm phái sinh như hợp đồng tương lai, quyền chọn và các sản phẩm đòn bẩy khác.

• Ưu điểm: Cung cấp các công cụ giao dịch nâng cao, cơ hội kiếm lợi nhuận cao.
• Hạn chế: Rủi ro cao hơn, cần có kiến thức chuyên sâu.

1. Sàn giao dịch OTC (Over-the-Counter)

Các sàn OTC cho phép giao dịch các lượng lớn tiền điện tử mà không làm ảnh hưởng đến giá thị trường. Các giao dịch này thường diễn ra giữa các bên với sự hỗ trợ của môi giới. Ví dụ: Circle Trade, Genesis Trading.

• Ưu điểm: Tính ẩn danh cao, không ảnh hưởng đến giá thị trường.

• Hạn chế: Yêu cầu số lượng giao dịch lớn, chi phí giao dịch cao hơn.

1. Sàn giao dịch hỗn hợp (Hybrid Exchange)

Sàn giao dịch hỗn hợp kết hợp các ưu điểm của cả CEX và DEX, mang lại trải nghiệm giao dịch an toàn và linh hoạt hơn.

• Ưu điểm: Bảo mật và quyền kiểm soát tốt hơn, tính thanh khoản cao.
• Hạn chế: Có thể phức tạp hơn để sử dụng.

1. Sàn giao dịch ngang hàng (P2P - Peer-to-Peer)

Sàn giao dịch P2P cho phép người dùng giao dịch trực tiếp với nhau mà không cần bên trung gian.

• Ưu điểm: Không cần trung gian, quyền kiểm soát tài sản của người dùng.
• Hạn chế: Rủi ro giao dịch cao hơn, tốc độ giao dịch có thể chậm.

6.1. Đầu tư dài hạn so với đầu tư ngắn hạn

Trong đầu tư crypto, có hai hình thức đầu tư chính: đầu tư dài hạn và đầu tư ngắn hạn:

Đầu tư dài hạn

Thường được gọi là “HODL” (một kiểu viết sáng tạo của “Hold” - Nắm giữ), tức là việc giữ các đồng crypto trong một khoảng thời gian dài (thường là vài năm). Làm vậy là để tận dụng sự tăng trưởng giá của các đồng crypto theo thời gian, dựa vào sự phát triển và sự chấp nhận rộng rãi của chúng.

Phương pháp này thường ít rủi ro hơn đầu tư ngắn hạn, bởi vì nó cho phép bạn tránh được những biến động giá ngắn hạn và tận dụng lợi thế của sự tăng trưởng dài hạn của thị trường.

Đầu tư ngắn hạn

Là việc bạn mua và bán nhanh chóng, tận dụng những biến động giá trong thời gian ngắn. Phương pháp này đòi hỏi bạn phải hiểu biết sâu sắc về thị trường. Đầu tư ngắn hạn cũng có thể mang lại rủi ro cao do tính không ổn định, biến động cao của thị trường crypto.

6.2. Các yếu tố cần xem xét

Trước khi đưa ra quyết định đầu tư crypto, bạn nên xem xét:

Uy tín của sàn giao dịch:

Chọn một sàn giao dịch uy tín là một yếu tố quan trọng. Sàn giao dịch cần phải có giấy phép hoạt động, cung cấp mức độ an ninh cao và có lịch sử hoạt động tốt. Việc nghiên cứu về sàn giao dịch, đọc đánh giá từ cộng đồng và hiểu về các biện pháp bảo mật sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro không đáng có.

Tại Việt Nam, ONUS tự hào là sàn giao dịch tiền mã hóa hàng đầu, được bảo chứng bởi các tổ chức uy tín và được đánh giá cao bởi 4 triệu người dùng​​​​​​. Tải app ONUS ngay tại đây để biết thêm chi tiết!

Biến động giá:

Hiểu biết về các yếu tố ảnh hưởng đến giá của crypto, như tin tức thị trường, quy định pháp lý, và các sự kiện lớn trong cộng đồng crypto, là yếu tố không thể thiếu giúp bạn đưa ra quyết định đầu tư thông minh hơn.

Kiến thức của bạn về thị trường crypto:

Việc nắm vững kiến thức cơ bản về cách thức hoạt động của thị trường, cũng như hiểu biết về các loại tiền mã hóa khác nhau, là yếu tố cốt lõi để bạn thành công trong việc đầu tư crypto.

Đến đây, chắc hẳn bạn đã nắm rõ crypto là gì, có những loại nào, cũng như ưu điểm/hạn chế của chúng ra sao. Bây giờ, nếu bạn hứng thú với việc đầu tư tài sản số cho riêng mình, hãy cùng ONUS khám phá ngay những kiến thức nền tảng về đầu tư tiền mã hóa qua Khóa học Crypto miễn phí nhé!

7. Đầu tư crypto có hợp pháp không?

Tại thời điểm viết bài, tình trạng pháp lý của đầu tư crypto trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng như sau:

7.1. Trên thế giới:

• Hợp pháp:
  • El Salvador: Bitcoin là tiền tệ hợp pháp.
  • Trung Phi: Bitcoin là tiền tệ hợp pháp.
  • Panama: Cho phép thanh toán bằng tiền mã hóa.
  • Mỹ: SEC đang xem xét các quy định cho tiền mã hóa.
  • Nhật Bản: Tiền mã hóa được công nhận là phương thức thanh toán hợp pháp.
  • Liên minh Châu Âu: EU tin rằng crypto là một loại tài sản hợp pháp.
  • Canada: Crypto được coi là hàng hóa vì mục đích thuế
  • Australia: tương tự Canada
  • Israel: Thanh toán bằng Bitcoin hợp pháp.
• Cấm:
  • Algeria
  • Ai Cập
  • Nepal
  • Trung Quốc
• Lập lờ:
  • Hầu hết các quốc gia khác vẫn đang trong quá trình nghiên cứu và xây dựng khung pháp lý cho tiền mã hóa.

7.2. Tại Việt Nam:

• Chưa được công nhận là phương thức thanh toán:Theo Nghị định 80/2016/NĐ-CP, Bitcoin và các loại tiền ảo khác không được công nhận là phương thức thanh toán hợp pháp tại Việt Nam.
• Hiện tại, Việt Nam chưa có luật cụ thể nào quản lý về Crypto.Tuy nhiên, Chính phủ đang nghiên cứu và xây dựng khung pháp lý để quản lý loại tài sản này.
• Có thể đầu tư: Mặc dù chưa được công nhận là phương thức thanh toán, nhưng việc đầu tư Crypto tại Việt Nam không bị cấm.

Tổng Kết

Vậy là sau khi khám phá những kiến thức cơ bản về thế giới crypto, bạn đã sẵn sàng để bắt đầu hành trình đầu tư của mình. Thị trường crypto đang liên tục phát triển với tiềm năng lợi nhuận to lớn, tuy nhiên đi kèm với sự phát triển là những thách thức. Hãy trang bị cho bản thân nền tảng kiến thức vững chắc trước khi đầu tư!